Fizikçilerden Zamanı Ölçmede Çığır Açan Keşif
İsveç’in Uppsala Üniversitesi fizikçileri, zamanı ölçmenin son derece hassas bir yöntemini geliştirdiklerini duyurdu. 2022 yılında yapılan bu araştırma, kuantum fiziği çerçevesinde ‘Rydberg’ atomları kullanılarak zamanın başlangıç noktası olmadan ölçülebileceğini gösteriyor.
Rydberg atomları, lazerle uyarılarak yüksek enerji seviyelerine çıkarılan ve devasa boyutlara ulaşan atomlardır. Bu atomların içindeki elektronlar, sıradan davranışların ötesinde, tamamen kuantum mekaniğinin rastlantısal doğasıyla hareket eder. Fizikçiler, bu elektronların oluşturduğu dalga benzeri yapıları analiz ederek, zamanın izlerini taşıyan ‘parmak izleri’ elde etmeyi başardı.
- Çalışmada kullanılan ‘pompa-sonda’ tekniğiyle önce bir lazer darbesiyle atom uyarılıyor.
- Ardından, ikinci bir lazer darbesiyle bu uyarılmış halin zaman içindeki değişimi takip ediliyor.
Ortaya çıkan dalga desenleri, zaman ölçümünü mümkün kılacak sabit desenler sunuyor. Araştırmayı yöneten fizikçi Marta Berholts, bu yöntemi, “Bir sayaç kullanıyorsanız, önce bir başlangıç noktası tanımlamanız gerekir. Bu teknikte ise yalnızca dalga desenine bakarak ‘tamam, 4 nanosaniye geçti’ diyebiliyorsunuz” sözleriyle açıkladı.
Gelecekte araştırmacılar, helyum dışında farklı atomlar kullanarak veya lazer darbelerini çeşitlendirerek bu yöntemi daha da geliştirmeyi planlıyor.
